De strengste lockdown ter wereld

Hoe is het leven in China is, vraag je? Wel, op een dagelijkse basis eigenlijk best gewoon en comfortabel, met een hoge levenskwaliteit die je mag verwachten van een energiek land in constante verandering. Dat is niet wezenlijk anders dan in Europa. Maar wanneer de almachtige overheid hier de spierballen laat rollen en je in haar houdgreep gekneld raakt, dan is het ellende. 

Zo is het afzien voor mijn vrienden die in Shanghai zitten en ondertussen week 5 ingaan van wat “de strengste lockdown ter wereld” wordt genoemd. Waar ik woon, in Chengdu, blijven we voorlopig gespaard en gaat het normale leven zijn gangetje, met slechts minimale beperkingen. Maar iedereen begrijpt dat de vraag eerder wanneer is dan of er een lockdown aankomt. Mensen proppen hun koelkasten en diepvriezers alvast vol. 

Een afschaffing van de officiële politiek van een “dynamisch nulbeleid” waarbij elke besmettingsketen zo snel mogelijk wordt afgebroken door lokale lockdowns en massaal testen is niet aan de orde. De officiële lijn blijft dat de rest van het land al ruim twee jaar wordt beschermd door hetzelfde Covid-beleid. Het falen van één stad om het beproefde model uit te rollen wil niet zeggen dat er iets scheelt met het beleid op zich. De centrale overheid verwijst naar het succes van het draaiboek om lokale uitbraken onder controle te houden in andere steden, zelfs die van de meer besmettelijke delta- en omikron-varianten van het coronavirus. 

Impliciet schuift men dus de schuld in de schoenen van de Shanghainese overheid, die altijd al het iets liberalere buitenbeentje van China is geweest. Met zijn aparte status als economisch zwaargewicht en internationale hub heeft Shanghai altijd dat tikkeltje meer vrijheid en autonomie gehad in beslissingsvorming als de rest van China. Kijk eens naar de adjectieven die gebruikt worden op sociale media voor de initiële reactie van de Shanghai op de uitbraak: “laks”, “gemakzuchtig”, “traag” en “zelfvoldaan” over hun eerdere (en succesvolle) reacties op het virus. 

Ik bel een Shanghainese vriendin die de operationele taken behartigt van de Chinese entiteit van één van mijn Nederlandse klanten. Eigenlijk wil ik het hebben over de loonadministratie, maar we hebben het al snel over de worstelingen met het dagelijkse leven in lockdown. Haar ochtendritueel om een groepsaankoop van levensmiddelen te doen lijkt me eerder op het kopen van tickets voor Tomorrowland. Om halfzes ‘s ochtends gaat de wekker. Vervolgens voegt ze alle levensmiddelen toe in het winkelmandje van de voedselbezorgingsapp en één minuut voor tijd (klokslag zes uur in dit geval) zit ze klaar met de vinger op de betaalknop. En liefst met verschillende telefoons tegelijk. De verwachte buit is niet de toegang tot een dronken dansfestijn in een feeërieke setting, maar een voedselpakket. 

In de groepschat met Belgen in Shanghai wordt een verzoek van Nederlandse programmamaakster gedeeld. Ze had net een interview gehad met een Nederlander om zijn ervaringen te beschrijven. Maar die Nederlander woonde in een villa met een park en met een volle koelkast was er weinig drama aan. “Of er niet iemand is die een getuigenis kon afleveren met meer narigheid.” Liefst dus iemand in een krap appartementje die honger lijdt. Het wordt weggelachen in de groep. Mij stemt het intriest. Ik ben bang dat het wijst op een heimelijk leedvermaak bij een groot deel van westerse bevolking: “Eindelijk zijn zij aan de beurt, dat het daar nu maar ook eens goed fout gaat.”

De Communistische Partij haalt haar energie uit het ongelijk bewijzen van hun tegenstanders. Ze wijzen op de krachttoeren uit het verleden, waarbij ze zegevierden tegen alle criticasters in: of het nu gaat om op recordtijd 400 miljoen mensen uit de armoede te halen, een eigen ruimtestation te bouwen, de strijd tegen de Japanners of een succesvolle markteconomie met heel beperkte politieke vrijheden op poten te zetten. 

Op een zondagmiddag wandel ik door één van de vele nieuwe parken in Chengdu in het zuiden van de stad, die de levenskwaliteit in de stad aanzienlijk hebben verbeterd. En daar staan ze opgelijst op een plakkaat aan de ingang, de verwezenlijkingen van de overheid de laatste 5 decennia: met als laatst toegevoegde item op de lijst,  de succesvolle strijd tegen de Covid-pandemie.  En zo blijft de huidige Covid-strijd er één van een onstuitbare kracht – het coronavirus – die botst met een onverzettelijk object – de koppigheid en trots van de Partij.